Henri Michaux. Beste aldea
2018.02.02 - 2018.05.13
XX. mendeko literatura eta arteetako irudi sailkaezina izan zen Henri Michaux (Namur, Belgika, 1899–Paris, 1984), eta bere bizitza luzean zehar garaiko artista eta idazleengan eragin handia izan zuen. “Poeten poeta” eta “margolarien margolari” izan zen aldi berean, eta bi eremuetako figurek laudatu zuten, hala nola, André Gide-k eta Francis Bacon-ek. Paper gaineko milaka obra sortzen jo eta ke jardun zuen, izan ere lan horien osotasuna apenas ezagutzen dugu egun. Erakusketa hau Parisko Michaux Artxibategiekin elkarlanean antolatu da, eta artistaren 50 urteko sormen-jarduera biltzen du, haren laneko sail eta epealdirik garrantzitsuenen bitartez. Artistaren 230 pieza, dokumentu eta objektu pertsonalak jasotzen dituen Henri Michaux: beste aldea erakusketa hiru ardatz tematiko nagusiren inguruan egituratzen da: giza irudia, alfabetoa eta psike aztoratua; hain zuzen ere begirada panoramikoa eskaintzen du horien gainean.
Halaber, hiru bloke handi horien artean dauden paralelismo eta bateratasun formal nahiz materialak nabarmentzen ditu, eta artistaren modus operandiaren muina azaleratzen du, hark zientzia, musikologia eta etnografiarekiko zuen interesa azpimarratuz. Michauxren funtsezko sailek presentzia nabarmena dute erakusketa honetan: hala nola, hondo beltzak, frottageak, mugimenduak eta marrazki meskalinarrak. Sekula ikusgai egon gabeko artelanak daude hemen, estatuko nahiz nazioarteko bildumetako pieza garrantzitsuekin batera.
Komisarioa: Manuel Cirauqui
Henri Michaux
Titulurik gabea, 1981
Akuarela paper gainean
367 x 270 mm
Bilduma pribatua
© Henri Michaux, VEGAP, Bilbo, 2018
Erakusketa
AGERPENAK ETA "FANTASMISMOA"
305. ARETOA
Henri Michaux
Titulurik gabea, 1938
Akuarela eta gouachea paper beltzaren gainean
230 x 305 mm
Bilduma pribatua
© Archives Henri Michaux, VEGAP, Bilbao, 2018
Argazkia: Jean-Louis Losi
ZEINUEN BIZITZA
306. ARETOA
Henri Michaux
Titulurik gabea, 1945–46
Akuarela eta tinta paper gainean
250 x 330 mm
Bilduma pribatua
© Archives Henri Michaux, VEGAP, Bilbao, 2018
Museoa
Foto: Naomi Wenger
PSIKEA MANIPULATZEA
307. ARETOA
Henri Michaux
Titulurik gabea, 1944
Txinako tinta paper gainean
320 x 240 mm
Bilduma pribatua
© Archives Henri Michaux, VEGAP, Bilbao, 2018
© FMGB Guggenheim Bilbao Museoa
Argazkia: Erika Barahona Ede
Ba al
zenekien...?
AUTOEZAGUTZAREN BIDE LUZEA
Gazte-gaztetatik izan zuen Henri Michaux-k (Namur, Belgika, 1899–Paris, 1984) bere izaera propioa eta inguruko munduarena ulertzeko gogoa. Hala, artistaren bizitzak eta obrak etengabeko autoezagutza-prozesu batean dute oinarria.
SUBKONTZIENTEAN BARNAKO BIDAIA
"Zure eginkizuna zein den jakin nahi duzu? Deskonektatu. Bildu zaitez zeure baitara. Zuk bakar-bakarrik ikasiko duzu zer den funtsezkoa zuretzat... " Autoesplorazioa etengabeko bilaketa izan zen Henri Michauxren sormen-praktikan, eta etengabe landu zuen bere bizitza osoan zehar.JULIÁN DE AJURIAGUERRA OCHANDIANO
Julián de Ajuriaguerra (Bilbo, 1911–Milafranga, Frantzia 1993) euskal zientziako pertsonaia esanguratsuenetako bat da, eta historia garaikideko psikiatra garrantzitsuenetako bat. Parisen kointziditu zuen Michauxrekin eta elkarlanean aritu ziren artistaren esperimentu meskalinarrak gauzatzeko, substantziak artistarengan eragiten zituen efektu guztiak aztertuz eta erregistratuz.ZER DA MESKALINA?
Meskalina landare-jatorria duen substantzia psikoaktibo bat da, peiotea bezalako kaktus-barietate batzuetan aurki daitekeena; tradizionalki Amerikako natiboek erabiltzen dute, bai medikuntzan bai erritualetan.KULTURARTEKO IKASKETA
"1930–31 Asian. Azkenean bere bidaia [...] India [...] Indonesia, Txina [...] gerora, urtetan euren inguruan pentsatu eta gogoeta egitera bultzatuko duten herrialdeak. " Oso gazte zela, bere autoezagutza-prozesuan aurrera jarraitu ahal izateko, pentsatzeko modua baldintzatzen zuten muga soziokulturalak gainditu behar zituela ulertu zuen Henri Michauxk.MUSIKA
"Musika, portaeraren artea [...] Musika folklorikoko zortzi minutuk gehiago diote herri ezezagunan bati buruz, ohar eta laburpenez betetako ehun orrik baino. Dokumentu psikologiko adierazgarriena." Musikak funtsezko garrantzia izan zuen Henri Michauxren ikerketa estetikoetan. Musikaren bitartez lortzen zuen artistak momentuarekin konektatu eta meditazio-egoera sakonak erdiestea.INPROBISAZIO MUSIKALAK
Henri Michauxk musika-inprobisazioarekin ere esperimentatu zuen, nahiz eta ez zuen jarduera horren erregistrorik utzi, bere idazkietatik edo bere bizilagunen testigantzetatik haratago. Inprobisazio horietarako, pianoa eta bere bidaietan lortutako perkusiozko instrumentuak erabiltzen zituen nagusikiMICHAUXREN OBRAN INSPIRATUTAKO MUSIKA-KONPOSIZIOAK
Henri Michaux soinuen unibertsoaz zaletu zen bezala, asko izan ziren artistaren idazkien moldaketa musikalak egiteko interesa agertu zuten konpositoreak.IDATZIZKO HIZKUNTZAREN GARRANTZIA
" Neure buruan barrena ibiltzeko idazten dut. Marraztu, konposatu, idatzi: neure buruan barrena ibili. Horretan datza bizitza honetan izatearen abentura." Idazketarako berezko talentua izan arren, hasiera batean baztertu egin zuen Henri Michauxk horretan jardutea, beretzat funtsezkoa zenetik, hau da, adierazpen libretik, aldendu egiten zuela arrazoituta.KALIGRAFIA
Hizkuntzaren aukerak ikertzean, idazketaren aspektu grafikoan interesatu zen Henri Michaux: kaligrafian, letren forman hain zuzen ere. Zentzu horretan, bere bidaietan ezagututako Txina eta Japoniako ideogramen izaera kaligrafikoan aurkitu zuen inspirazioa Michauxk; bere pinturara moldatu zituen horiek gero, erregistro bisual propioa sortzen saiatzeko.