Fauvismotik surrealismora: Parisko Musée d’Art Moderneko maisulanak
2022.02.11 - 2022.05.22
Parisko Musée d’Art Moderne (MAM) eta Guggenheim Bilbao museoek funtsezko hainbat artistaren 70 maisulan inguruko aukeraketa bat aurkezten dute. Sorta horrek MAMen bildumaren historia irudikatzen du, XX. mendeko hastapenetan Parisen sorturiko abangoardia-mugimenduen ikuspegi panoramikoa eskaintzeko xedearekin.
MAM museoa 1937ko Exposition internationale historikoaren haritik eraiki zen, Paris hiriak zituen arte modernoko funtsak biltzeko. Funts horiek handituz joan ziren hurrengo urteetan, Parisko arte-eszenako artista ospetsuenen lanak erosi baitzituzten, eta, 1961. urtean, MAM museo bilakatu zen modu ofizialean. Mezenasek funtsezko papera jokatu zuten proiektuaren garapenean, Maurice Girardin doktoreak bereziki; izan ere, azken horrek 1953an museoari utzi zion legatua bilakatu zen artista fauvista eta kubisten lanak, bai eta Parisko Eskolaren ordezkarienak batzen dituen maisu modernoen bildumaren muina.
Amedeo MODIGLIANI
Begi urdineko emakumea (Femme aux yeux bleus), ca. 1918
Olio-pintura mihise gainean
81 × 54 cm
Inb. : AMVP 1681
© Paris Musées / Musée d’Art Moderne de Paris
Bisita birtuala
Baliabideak
Erakusketa
Louis Valtat
Paisaia mediterraneoa
(Paysage méditerranéen), ca. 1902
Olio-pintura mihise gainean
97 x 131 cm
Musée d’Art Moderne de Paris,
Dohaintza: Ambroise Vollard jauna, 1931
Paris elkargune
306. ARETOA
Amedeo Modigliani
Begi urdineko emakumea (Femme aux yeux bleus), ca. 1918
Olio-pintura mihise gainean
81 x 54 cm
Musée d’Art Moderne de Paris
Legatua: Maurice Girardin doktorea, 1953
© Paris Musées / Musée d’Art Moderne de Paris
Surrealismoaren bilakaerak
307. ARETOA
Giorgio de Chirico
Malenkonia hermetikoa (Mélancolie hermétique), 1919
Olio-pintura mihise gainean
62 x 49,5 cm
Musée d’Art Moderne de Paris
Dohaintza: Mathilde Amos andrea, 1955
© Paris Musées / Musée d’Art Moderne de Paris
© Giorgio De Chirico, VEGAP, Bilbao, 2022
Museoan
Ba al
zenekien...?
ARTEA ETA TEKNIKA: BIZITZA MODERNOA
Didaktika proiektuaren barruan, Museoak hezkuntza-guneak diseinatu eta jarduerak antolatzen ditu erakusketen osagarri izateko. Horretarako, bai aretoetan bai online, tresnak eta baliabideak eskaintzen ditu ikusgai dauden obrak balioesten eta ulertzen laguntzeko.
APARTEKO BILDUMA BAT: PARISKO MUSÉE D’ART MODERNE (MAM)
1937an Parisen egin zen Arteen eta bizitza modernoari aplikatutako tekniken nazioarteko erakusketaren harira, hiriko udalak arte modernoari eskainitako museo bat sortzea erabaki zuen XX. mendeko mugimendu artistikoak jasoko zituen bilduma bat eratu eta aberasteko.
ELEKTRIZITATEAREN ESPIRITUA
1937ko Arteen eta bizitza modernoari aplikatutako tekniken nazioarteko erakusketaren ardatzetako bat artearen eta teknikaren arteko harremana agerian jartzea izan zen. Compagnie parisienne de distribution d’électricité partzuergoak aginduta, Raoul Dufy artistak Elektrizitatearen eta Argiaren Pabiloiaren barruko dekorazioa egiteko enkargua jaso zuen.
PARIS, ARGIAREN HIRIA
Parisek “argiaren hiria” (Ville lumière) izena hartu zuen XIX. mendearen hasieran, argiteria publikoan gasezko lanparak erabili zituen Europako lehen hiria izan baitzen. Aurrerabide teknologikoak hainbat berrikuntza ekarri zituen berekin, besteak beste, zinema, kaleak eta etxeak elektrizitatez argiztatzea, altzairuaren ekoizpena eta garraiobide berriak.
MUGIMENDUDUN IRUDIAK
XIX. mendearen amaieran agertu ziren mugimendudun aurreneko irudiak Eadweard Muybridgeren zoopraxiskopioari, Thomas Edisonen kinetoskopioari eta, geroago, Lumière anaien zinematografoari esker.
ELEKTRIZITATEA
Elektrizitatea izan zen Man Rayk Elektrizitatea (1931) izeneko fotograbatusailerako aukeratu zuen gaia. Bazenekien ez dela argazki-kamerarik behar fotograma bat egiteko? Zenbait objektu paper fotosentikor gainean jarri eta argi-iturri baten eraginpean ipinitzea nahikoa da irudi negatibo bat sortzeko.
GARRAIOBIDEAK
Industria-iraultzaren eta modernitatearen sinbolo den trenbideak izugarri erraztu zituen Frantziako hiribururako joan-etorriak. XX. mendearen hasieran, Parisko kultur giro biziak mundu osoko artistak erakarri zituen, eta trenez, itsasontziz zein, gerora, hegazkinez iristen ziren hirira.
KOLOREEN TEORIAK
Goetheren Koloreen teoria (1810ean argitaratua) eta Michel-Eugène Chevreulen Koloreen aldibereko kontrastearen legea (1839an argitaratua) lanek eragin handia izan zuten artista-belaunaldi ugaritan. Konturatu zara teoria horiek koloretako biribilen bidez adierazten direla?
