Espresionismo Abstraktua
2017.02.03 - 2017.06.04
Bigarren Mundu Gerra inguruko eta free jazzaren eta beat belaunaldiko poesiaren urteetako aztoramen garaian, zenbait artistak, Pollockek, Rothkok eta De Kooningek, besteak beste, ezarrita zeuden konbentzioak hautsi zituzten, pinturan konfiantzazko aldi berri bati hasiera emateko. Espresionismo Abstraktua 1940ko hamarkadan New Yorken bizi ziren artista batzuen esperientzia komun baten emaitza izan zen; lagunak izan ziren batzuk, baina bakoitzak bere estilo propioa eta berezia garatu zuen. Kubismoaren eta Surrealismoaren ondoren gertatu ez bezala, Espresionismo Abstraktuak, antza denez, ez zion inongo formula finkori jarraituko.
Espresionismo Abstraktua funtsezkoa izan zen XX. mendeko artearen eboluzioan. Hala eta guztiz ere, harrigarria dirudien arren, Europan ez da mugimendu honen inguruko erakusketa handirik egin 1959az geroztik. Erakusketa handi honek 130 pintura, eskultura eta argazki baino gehiago biltzen ditu, mundu osoko bilduma publiko eta pribatuetakoak, eta mugimendu honi lotutako artista iparramerikar ospetsuenen maisulanak ere aurkezten ditu —Willem de Kooning, Arshile Gorky, Philip Guston, Franz Kline, Joan Mitchell, Robert Motherwell, Barnett Newman, Jackson Pollock, Mark Rothko, Aaron Siskind, David Smith eta Clyfford Still—, baita hain ezagunak ez izan arren garrantzi handikoak diren beste batzuk ere.
Hautaketa honek Espresionismo Abstraktuaren berriz aztertu nahi du, maiz osotasun bat balitz bezala hartu ohi bada ere, gertakari zeharo konplexua, aldakorra eta poliedrikoa izan zela aditzera emanez. Gainera, Espresionismo Abstraktua New York hiria erdigune izan zuelako ideia berrikusten du eta Mendebaldeko Kostako zenbait artista barne hartzen ditu —Sam Francis, Mark Tobey eta Minor White, besterena artean—.
Londresko Royal Academy of Artsek antolatutako erakusketa, Guggenheim Bilbao Museoarekin elkarlanean.
Clyfford Still
PH-950, 1950
Olio-pintura mihise gainean, 233,7 x 177,8 cm
Clyfford Still Museum, Denver
Honen eskaintza: Clyfford Still Museum, Denver, Colorado
© City and County of Denver, VEGAP, Bilbao, 2016
Erakusketa
Arshile Gorky
Loreen errotako ura (Water of the Flowery Mill), 1944
Olio-pintura mihise gainean
107,3 x 123,8 cm
The Metropolitan Museum of Art, New York, George
A. Hearn Fund, 1956 (56.205.1)
© Estate of Arshile
Gorky/VEGAP, Bilbo, 2016
Argazkia: © 2016. Image © The Metropolitan Museum of Art/Art Resource/Scala, Florence
Willem de Kooning
em>Titulurik gabea (Emakume bat basoan) [Untitled (Woman in Forest)], ca. 1963–64
Olio-pintura paper gainean, masonita gainean muntatua
73,7 x 86,4 cm
Bilduma pribatua
© The Willem de Kooning Foundation, New York /VEGAP, Bilbo, 2016
Clyfford Stil
PH-950, 1950
Olio-pintura mihise gainean
233,7 x 177,8 cm
Honen eskaintza: Clyfford Still Museum, Denver, Colorado
© City and County of Denver, VEGAP, Bilbo, 2016
Joan Mitchell
Mandres, 1961–62
Olio-pintura mihise gainean
222 x 200,7 cm
Bilduma pribatua, honen eskaintza: McClain Gallery
© Estate of Joan Mitchell
Jackson Pollock
Horma irudia (Mural), 1943
Olio-pintura eta kaseina mihise gainean
243,2 x 603,2 cm
The University of Iowa Museum of Art. Honen dohaintza: Peggy Guggenheim, 1959.6
© The Pollock-Krasner Foundation, VEGAP, Bilbo, 2016
David Smith
Izarren kaiola (Star Cage), 1950
Altzairu margotua eta orraztua
114 x 130,2 x 65,4 cm
Frederick R. Weisman Art Museum at the University of Minnesota, Minneapolis. The John Rood Sculpture Collection
© The Estate of David Smith, VAGA, New York / VEGAP, Bilbo, 2016
Mark Rothko
Zerrenda horia (Yellow Band), 1956
Olio-pintura mihise gainean
218,8 x 201,9 cm
Sheldon Museum of Art, University of Nebraska – Lincoln. Sheldon Art Association, Thomas C. Woods Memorial, N-130.1961
© 1998 Kate Rothko Prizel and Christopher Rothko/VEGAP, Bilbo, 2016
Argazkia: © Sheldon Museum of Art
Barnett Newman
Galaxia (Galaxy), 1949
<
Olio-pintura mihise gainean
60,1 x 50,8 cm
Hauen bilduma: Lynn eta Allen Turner
© The Barnett Newman Foundation, New York/ VEGAP, Bilbo, 2016
Ba al
zenekien...?
ZER DA DIDAKTIKA?
Didaktika proiektuak erakusketen edukian sakontzen laguntzen die bisitariei, hezkuntza guneen eta jarduera berezien bidez. Oraingo honetan, AEBko gobernuak XX. mendearen erdialdera bertako artea eta kultura sustatzen izandako zeregina aztertzen dugu.
AEBKO FEDERAL ART PROJECT (FAP)
New Yorkeko burtsak 1929an porrot egin ostean, Franklin D. Roosevelt presidenteak hainbat neurri hartu zituen Depresio Handiari aurre egiteko eta AEBko ekonomia berreraikitzeko. Horren harira sortu zuen Works Progress Administration (WPA) agentzia 1935ean, langabezian zeuden milioika lagunek herrialde osoko obra publikoetan lan egin zezaten.
TESTUINGURU HISTORIKOA: MUNDUA BIGARREN MUNDU GERRAREN ONDOREN
Bigarren Mundu Gerra 1945ean amaitu zenean, bi zatitan zegoen mundua banatuta: Mendebaldeko blokea eta bloke komunista. Mendebaldeko blokearen buru zen AEB: sistema politiko demokratikoa defendatzen zuen, ekonomia kapitalista eta ideologia liberala.
ARTEA ETA KULTURA: PARISTIK NEW YORKERA
Bigarren Mundu Gerran, New Yorkek Europako artistak, arte-merkatariak eta arte-kritikariak hartu zituen, erregimen totalitarioetatik ihesi joandakoak. Europa suntsituta zegoen gerra ostean eta New York munduko arteen hiriburu bihurtu zen, zeinetatik joera berriak zabaltzen ziren.