MARKOTIK MURRURA, ESPAZIO ITXIA

Chillida “mugen zurru-murruaz” mintzo zen eskulturaren alorrean. Murruak eta mugak dira, izan ere, espazioaren funtsezko elementuak. Pentsa dezakegu gure planeta muga-sare erraldoi bat dela, gure gorputzak mintz-pilaketa bat, bata bestearen barruan sartuta. Azken aldian, artelanak bere burua berrestea bilatu du, geometria zorrotz bati esker itxitako “marko” propio eta autonomo baten baitan. 1970eko hamarkadan, hainbat instalazio proposatu zituen Bruce Nauman-ek, gune anomalo eta deseroso baten bidez ikusleak bere gorputzaren gainean zeukan pertzepzioan errotik eragiten zutenak; Argi berdeko korridorea dugu horren adibide. Halako sentsazioekin jolasteko, bideoak ere sortu zituen, aktoreei emandako argibideetatik abiatuta. Hamarkada berean, Robert Motherwell pintorea —Espresionismo Abstraktuaren irudi handienetakoa— kolore-eremu zabalak lauki apalekin markatzen hasi zen, eta horien bitartez erreferentzia egiten zion koadroak munduko leiho gisa izan zuen antzinako funtzioari. Beranduago, Peter Halley-k gela leitmotiv bilakatu zuen, modernotasun artistiko nahiz arkitektonikoak geometriarekiko duen obsesio larria agerian uzteko; “sare-formako” obsesioa da, lehen artista kontzeptualetako askok, Sol LeWitt-ek kasu, xehetasunez esploratu zutena eta Iván Navarro artista txiletarrak berriz hartu duena bere neoizko tuneletan, koadro abstraktuak bezain helezinetan. Matt Mullican-en lanik enblematikoenen artean dago zutoihal abstraktuen seriea; horiekin, agentzia eta korporazio handiek kontrolatutako gizartearentzako ikonoak proposatzen ditu.